Een energiegemeenschap is een gesloten systeem van een selecteerde groep energieverbruikers die een contract aangaan met elkaar om energie met elkaar uit te wisselen. Binnen het contract vallen ook de externe partijen die de diensten en producten leveren. Een energiegemeenschap omvat dus naast de energie-consument (meestal huishoudens) andere partijen die diensten en producten leveren, zoals bedrijven, gemeenten en maatschappelijk vastgoed.

Volgens de Energiewet is een energiegemeenschap een juridische entiteit die voor haar leden, vennoten of aandeelhouders activiteiten verricht op de energiemarkt, die niet gericht is op het maken van winst en die als hoofddoel heeft het bieden van milieuvoordelen of economische of sociale voordelen in het lokale gebied waar ze werkzaam is of aan haar leden, vennoten of aandeelhouders.

De Energiewet bepaalt verder dat een energiegemeenschap in haar statuten moet hebben opgenomen dat:

• de participatie in de energiegemeenschap open en vrijwillig is
• de leden, vennoten, of aandeelhouders het recht hebben de energie-gemeenschap te verlaten; en
• dat de feitelijke zeggenschap over de energiegemeenschap is gelegen bij leden, vennoten of aandeelhouders die natuurlijk personen, micro-ondernemingen, kleine ondernemingen of gemeenten, waterschappen, provincies of gemeenschappelijke regelingen zijn. (Energiewet, artikel 2.4 Voorwaarden energiegemeenschap)